Podpisanie umowy grantowej

Z radością informujemy, że podpisaliśmy umowę grantową na realizację projektu „Nowe życie historycznych parków w Wiśniowcu i Tarnobrzegu” w ramach programu Interreg NEXT Polska-Ukraina 2021-2027.

Cele projektu:

Projekt ma na celu przywrócenie dawnej świetności zabytkowym parkom w Tarnobrzegu i Wiśniowcu, poprzez działania rewitalizacyjne oraz podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców. Dzięki wspólnym działaniom partnerów projekt przyczyni się do ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego w regionach przygranicznych Polski i Ukrainy.

Partnerzy:

• Miasto Tarnobrzeg (Partner Wiodący PL) https://um.tarnobrzeg.pl/ https://www.facebook.com/miasto.tarnobrzeg.9
• Rezerwat Narodowy „Zamki Tarnopolskie” (Partner projektu UA) www.zamky.te.ua https://www.facebook.com/zamkyternopilla

Projekt obejmuje szereg zadań, które zostaną zrealizowane w celu osiągnięcia założonych celów związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, poprawą stanu ekologicznego parków oraz zwiększeniem ich funkcji rekreacyjnych. Oto kluczowe działania:

• przygotowanie szczegółowych dokumentacji projektowych w zakresie rewitalizacji zabytkowych Parków m.in.: analiza dokumentacji historycznej, inwentaryzacja przyrodnicza, przygotowanie projektów budowlanych i wykonawczy rewitalizacji,
• przywrócenie różnorodności biologicznej: odtworzenie historycznego składu gatunkowego roślinności, w tym drzew, krzewów i roślin jednorocznych oraz wieloletnich, zabiegi pielęgnacyjne, usunięcie drzew chorych, samosiejek oraz rewitalizacja zdrowych okazów,
• rekonstrukcja infrastruktury parkowej w Tarnobrzegu i Wiśniowcu:  poprawa nawierzchni alejek parkowych, instalacja oświetlenia, stylowych lamp, ławek, koszy na śmieci oraz altany, rekonstrukcja schodów i podestów dla pieszych, uporządkowanie stosunków wodnych i zagospodarowanie terenu wokół stawu,
• edukacja i promocja: opracowanie ścieżek z materiałami edukacyjnymi, organizacja wydarzeń edukacyjnych na temat ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego.

Grupa docelowa:

Projekt skierowany jest do szerokiego grona odbiorców, których łączy chęć odkrywania dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, a także korzystania z unikalnych przestrzeni zielonych. Główne grupy docelowe to:

• Mieszkańcy Tarnobrzega i Wiśniowca oraz okolicznych miejscowości, którzy będą mogli korzystać z poprawionej infrastruktury parków, takich jak nowe alejki, altany, oświetlenie., zyskają przestrzeń do rekreacji, wypoczynku i spotkań społecznych,
• Turyści krajowi i zagraniczni, którzy będą mieli okazję poznać bogactwo historyczne i przyrodnicze parków dzięki interaktywnym trasom wycieczkowym
  i przewodnikom w językach polskim i angielskim oraz ukraińskim,
• Uczniowie i nauczyciele. Parki staną się miejscem edukacji ekologicznej, dzięki tablicom informacyjnym, interaktywnym mapom oraz działaniom edukacyjnym na temat bioróżnorodności i historii,
• Seniorzy i osoby niepełnosprawne. Ulepszona infrastruktura zapewni komfortowe warunki korzystania z parków, dzięki odpowiednio dostosowanym alejkom i przestrzeniom wypoczynkowym,
• Instytucje i organizacje lokalne, które zyskają możliwość realizacji wspólnych wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych i ekologicznych w odnowionych przestrzeniach parków,
• Lokalni przedsiębiorcy. Zwiększony ruch turystyczny wpłynie pozytywnie na rozwój lokalnej gastronomii, usług turystycznych oraz innych gałęzi gospodarki.

Efekty realizacji projektu:

Poprawa funkcjonalności, estetyki i ekologii parków, zwiększenie ich atrakcyjności turystycznej oraz integracja społeczności w działania na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego.

Okres realizacji projektu: 01.12.2024 r. – 30.11.2026 r.

Wartość projekt: 980 559,68 EUR  

Wysokość dofinasowania z środków Unii Europejskiej: 882 503,71 EUR

Zdjęcia - Mariusz Dyszlewski oraz archiwum własne UM

Uroczyste podpisanie umowy partnerskiej

24 stycznia w Pałacu Wiśniowieckim w Wiśniowcu, mieście partnerskim programu https://www.facebook.com/InterregPLUA odbyło się uroczyste podpisanie umowy partnerskiej pomiędzy Łukaszem Nowakiem Prezydentem Tarnobrzega, a Dyrektorem Generalnym Narodowego Rezerwatu "Zamki Tarnopolszczyzny" Anatolijem Macipurą na realizację projektu "Nowe życie historycznych parków Wiśniowiec i Tarnobrzeg". 

Projekt, który ma na celu przywrócenie dawnej świetności zabytkowym parkom w Wiśniowcu i Tarnobrzegu, obejmuje szereg zadań m.in.:

- przywrócenie różnorodności biologicznej;

- rekonstrukcję infrastruktury parkowej;

- edukację i promocję między innymi poprzez opracowanie ścieżek edukacyjnych

Zdjęcia - Tarnobrzeska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 

#Interreg #NoweŻycieParków #PolskaUkraina #DziedzictwoPrzyrodnicze #DziedzictwoKulturowe #Rewitalizacja #ParkDzikowski #ParkVišniovets #WspółpracaTransgraniczna #Środowisko #EdukacjaEkologiczna #Historia #Tarnobrzeg #Višniovets  

Konferencja w Muzeum-Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu 

W piątek, 14 marca, w Muzeum-Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu odbyła sie I konferencja w ramach projektu pn. "Nowe życie historycznych parków Wiśniowiec i Tarnobrzeg" realizowanego w ramach programu Interreg NEXT Poland - Ukraine 2021-2027. Projekt zakłada m.in. rewitalizację parków, poprawę świadomości ekologicznej mieszkańców oraz ochronę dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego.

W wydarzeniu, którego współorganizatorem była https://www.facebook.com/tarrtarnobrzeg udział wzięli preleganci z Polski oraz zaproszeni goście partnera projektu z Ukrainy. W programie konferencji znalazły się m.in: 

- wykład prof. dr hab. Tadeusza Zycha, który przybliżył historię założycieli, architektów i badaczy rezydencji Tarnowskich,

- wystąpienie prof. Bidolakha Dmytro Illicza o nowoczesnych metodach badań drzewostanów parkowych, niezwykle istotnych w kontekście przywracania ich wartości ekosystemowej i historycznej,

- prelekcja o specyfice rewitalizacji parków historycznych pana Wasyla Stepanowycha Kuzyovycha,

- omówienie przez Konrada Niedźwiedzia m.in. cechy kompozycyjnych, a także przeobrażeń następujących na terenie parku.

Szczegółowe aspekty projektu związane z  odnowieniem Parku Dzikowskiego i Parku w Wiśniowcu przybliżyły Joanna Kozub-Kapel oraz prelegentki z Ukrainy: Olga Polishczuk, Hanna Richnyuk, Hanna Kishchenko i Lyubov Shiyan. 

Nie zabrakło również pięknego aspektu artystycznego, gdyż konferencję uświetnili swoim występem uczniowie Społecznej Szkoły Muzycznej I stopnia w Tarnobrzegu – Natalia Niedziałek i Jakub Zdybek. Uczestnicy wydarzenia mieli także okazję zwiedzić muzeum, a co za tym idzie poznać jego barwną i bogatą historię.

Projekt realizowany jest od 1 grudnia 2024 roku do 30 listopada 2026 roku, a jego wartość wynosi 980 559,68 EUR, z czego dofinansowanie z Unii Europejskiej to 882 503,71 EUR.

Zdjęcia - Bogdan Myśliwiec oraz Tarnobrzeska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. 

#Interreg #NoweŻycieParków #PolskaUkraina #DziedzictwoPrzyrodnicze #DziedzictwoKulturowe #Rewitalizacja #ParkDzikowski #ParkVišniovets #WspółpracaTransgraniczna #Środowisko #EdukacjaEkologiczna #Historia #Tarnobrzeg #Višniovets

Spotkanie Koordynacyjnej Rady Projektu 

12 maja 2025 r. w siedzibie Urzędu Miasta Tarnobrzega odbyło się spotkanie z projektantem, w którym uczestniczyli przedstawiciele:

- Wydziału Techniczno-Inwestycyjnego i Drogownictwa,

- Wydziału Urbanistyki, Architektury i Budownictwa,

- Wydziału Gospodarki Komunalnej i Środowiska,

- Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Przemyślu – Delegatura w Tarnobrzegu

Podczas spotkania omówiono oraz ustalono następujące kwestie:

- Projektant zaprezentował projekt koncepcyjny, zawierający analizy przedprojektowe, wykonane na podstawie inwentaryzacji geodezyjnej wraz z pomiarami oraz inwentaryzacją zieleni;

- Przedyskutowano tryb działań koniecznych do realizacji przed uzyskaniem decyzji administracyjnych, które są niezbędne do wydania pozwolenia na budowę;

- Wspólnie z Konserwatorem Zabytków omówiono dopuszczalne rodzaje nawierzchni na terenie Parku Dzikowskiego. Projektant zaproponował możliwe rozwiązania dotyczące odprowadzenia wody ze skarpy od strony arboretum;

- Przedstawiono wstępną koncepcję organizacji ruchu na terenie Parku Dzikowskiego oraz lokalizację oświetlenia parkowego.

Po części merytorycznej projektant wraz z przedstawicielami Urzędu Miasta Tarnobrzega oraz Konserwatorem Zabytków udali się do Zespołu Parkowo-Pałacowego, aby zwizualizować i omówić zaproponowane rozwiązania koncepcyjne bezpośrednio w terenie.

Zdjęcia - źródło własne UM 

#Interreg #NoweŻycieParków #PolskaUkraina #DziedzictwoPrzyrodnicze #DziedzictwoKulturowe #Rewitalizacja #ParkDzikowski #ParkVišniovets #WspółpracaTransgraniczna #Środowisko #EdukacjaEkologiczna #Historia #Tarnobrzeg #Višniovets

Historia Dzikowa, początki (XV - XVI w.)

W 1522 roku Jan Spytek Tarnowski herbu Leliwa, właściciel Wielowsi od 1508 roku (po podziale majątku ojca, Jana Feliksa Tarnowskiego „Szrama”), zakupił od Andrzeja i Apolonii Ossolińskich wieś Dzików, Borów oraz tamtejszy dwór, określany w dokumentach jako curia. Dwór ten, według historyków, mógł być murowanym budynkiem mieszkalnym, prawdopodobnie w formie wieży rycerskiej, co było typowe dla średniowiecznych siedzib szlacheckich. Jan Długosz wspominał folwark rycerski w Dzikowie, co może wskazywać na tę budowlę. Jednak Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje alternatywną wersję, przypisując własność Dzikowa Mikołajowi Niemirowiczowi Szczyttowi, który miał sprzedać wieś Spytkowi Tarnowskiemu, uznawanemu za fundatora zamku dzikowskiego. Brak potwierdzenia tej informacji w innych źródłach skłania do przyjęcia wersji o Ossolińskich, a Tarnowscy nadal rezydowali głównie w drewnianym dworze w Wielowsi.
Jan Spytek znacząco powiększył majątek rodu, gromadząc ponad 50 wsi i 10 miast. Po jego śmierci w 1553 roku przekazał te dobra jedynemu synowi, Stanisławowi, co stanowiło fundament dla dalszego rozwoju rodu Tarnowskich w regionie.

Źródło - Projekt koncepcyjny rewitalizacji zabytowego Parku Dzikowskiego w Tarnobrzegu, analiza historyczno-ikonograficzna, mgr inż. arch.  Artur Cebula, mgr inż. arch.  Anna Kunkel

XVI–XVII w.: Rozwój, konflikty i lokacja Tarnobrzega

W 1570 roku kolejny Stanisław Tarnowski podjął próbę odzyskania dóbr należących do innej linii rodu Tarnowskich, które po śmierci Zofii z Tarnowskich Ostrogskiej miały przejść na Ostrogskich. W tym celu zorganizował zbrojną wyprawę na zamek w Tarnowie, prowadząc ponad tysiąc ludzi. Spór zakończył król Zygmunt August, przyznając prawa do Hrabstwa Tarnowskiego Konstantemu Wasylu Ostrogskiemu, a Stanisławowi nakazując wypłatę odszkodowania za szkody i „wieczne milczenie” w tej sprawie. Utrata Tarnowa skłoniła Stanisława do założenia Nowego Tarnowa na gruntach wsi Miechocin. W 1593 roku król Zygmunt III Waza wydał przywilej lokacyjny dla miasta Tarnobrzega, które stało się ważnym ośrodkiem dla rodu.
Po śmierci Stanisława majątek podzielono między jego spadkobierców. Dzików oraz ziemie na prawym brzegu Wisły przypadły najmłodszemu synowi, Michałowi Stanisławowi, który zainwestował w rozbudowę dworu dzikowskiego i rozwój Tarnobrzega. Jego syn, Jan Stanisław Tarnowski, przeniósł główną siedzibę rodu do Dzikowa (zwanego także Tarnodworem) po zniszczeniu dworu w Wielowsi przez Szwedów i wojska Jerzego II Rakoczego w czasie potopu szwedzkiego. Jan Stanisław wraz z żoną Zofią Barbarą z Firlejów ufundowali pierwszy kościół dominikanów w Tarnobrzegu, wzmacniając znaczenie religijne i kulturalne regionu.
Po śmierci Jana Stanisława majątek przeszedł na jego najmłodszego syna, Michała Jacka Tarnowskiego. Po jego zgonie, w latach 1714–1720, Dzików był dzierżawiony najpierw Stanisławowi i Mariannie Złockim, a następnie Zygmuntowi i Justynie Wizembergrom z Czajkowic, którzy zarządzali dobrami w imieniu nieletniego spadkobiercy, Józefa Mateusza Tarnowskiego.

Źródło - Projekt koncepcyjny rewitalizacji zabytowego Parku Dzikowskiego w Tarnobrzegu, analiza historyczno-ikonograficzna, mgr inż. arch.  Artur Cebula, mgr inż. arch.  Anna Kunkel